مروری بر داستان تکراری عید نوروز و نقدینگی اقتصاد ایران و هجوم 19هزار میلیارد تومانی نقدینگی در اسفند91
مجموعه عوامل درون‌زا و برون‌زای موثر بر کشور در ماه‌های اخیر، کشور را دستخوش اتفاقات و چالش‌های ناگواری در حوزه اقتصاد کرده و منجر به بی‌ثباتی قیمت‌ها و تورم بالا شده است. یکی از گزاره‌های پذیرفته شده در علم اقتصاد آن است که: «تورم فقرا را فقیرتر، و اغنیا را غنی‌تر می‌کند.» لذا همین تورم ایجاد شده در قیمت کالاهای اساسی و غیر اساسی سبد مصرف خانوارهای ایرانی موجب کاهش شدید قدرت خرید خانواده‌ها، بروز پاره‌ای مسایل اجتماعی و درنهایت نارضایتی مردم شده‌است.
در راستای حل مشکلات و کاهش فشارهای مذکور جلسات منظمی با حضور روسای دو قوه مجریه و مقننه، وزرای اقتصادی و روسای هفت کمیسیون اقتصادی(13نفر از دولت و 13نفر از مجلس) و چند تن از دیگر چهره‌های صاحب نظر اقتصادی کشور برگزار گردید که رهبر معظم انقلاب طی بیاناتی دولت و مجلس را مشترکا مامور بررسی موضوع و ارائه راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت برون‌رفت از آن نمودند. ایشان تاکیدات خاصی بر حل مسایل اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه داشتند و دستوری مبنی بر فکر عاجلی برای معیشت مردم و رسیدگی به وضعیت اقشار اجتماعی صادر کردند.
جمع‌بندی نهایی جلسات مشترک دو قوه در نهایت این شد که مباحث اجرایی فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها موکول به ادامه جلسات دولت و مجلس شود، بودجه سال92 هرچه سریع‌تر به مجلس ارائه شود و هم‌چنین بر پرداخت کمک عیدانه نظام به مردم، مجزای از یارانه اسفندماه تفاهم صورت پذیرفت.
متعاقب این تفاهم، نمایندگان مجلس و تیم اقتصادی دولت طی جلسات متعدد بعدی کیفیت، منبع تامین اعتبار و نحوه پرداخت نقدی یا غیرنقدی عیدانه نظام را مورد بررسی قرار دادند. در این دور از جلسات نظرات مختلفی از دوطرف ابراز شد، مجلسی‌ها برنظر خود در زمان تصویب قانون هدفمندسازی یارانه‌ها مبنی بر پرداخت این کمک به همه مردم اما به‌صورت پلکانی به دهکهای مختلف با مبالغ متفاوت اصرار داشته و هم‌چنین با یادآوری مشکلات افزایش نقدینگی در جامعه و توزیع پول نقد به کمک اعتباری در قالب خرید کالا نظر می‌دادند؛ ولی دولتی‌ها بدلیل ملاحظات ناگفته‌شان به پرداخت نقدی این کمک به 70میلیون نفر از مردم و حذف تنها 5میلیون نفر از دهکهای پر درآمد مصّر بودند. نقطه اختلافی دیگر محل تامین اعتبار این عیدانه بود که نمایندگان دولت می‌خواستند از بانک مرکزی استقراض کنند ولی نمایندگان مجلس معتقد بودند از صندوق توسعه ملی برداشت شود.
آنچه که از عیدانه نظام شامل حال مردم خواهد شد کمکی به‌صورت نقدی است، با دو مبلغ 100هزارتومان به اقشار ضعیف تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی(حدود 12میلیون نفر) و مبلغ 80هزارتومان به 50میلیون نفر دیگر(تا دهک درآمدی هفتم)، که بنا به اعلام وزیر اقتصاد و دارایی قرار است در هفته اول اسفندماه به‌حساب سرپرستان خانوار واریز شود. سرجمع اعتبار مورد نیاز برای پرداخت عیدانه نظام به مردم بر طبق مبالغ فوق برای اقشار ضعیف تحت پوشش مبلغ 1.2هزار میلیارد تومان و برای گروه دوم 4هزارمیلیارد تومان که کلا 5.2هزار میلیارد تومان محاسبه می‌شود و بنا به اعلام قائم مقام صندوق توسعه ملی، عیدانه نظام به مردم توسط آن صندوق به‌صورت ارزی(2.5میلیارد دلار) تامین اعتبار می‌شود که با سازوکار پیش‌بینی شده توسط بانک مرکزی به‌صورت ریالی در اختیار دولت قرار می‌گیرد و بعدا به‌صورت قرض 3ساله توسط دولت به صندوق توسعه ملی بایستی بازپرداخت شود.
از دیدگاه کلان اقتصاد ملی چند نکته قابل تامل است:
1- بنا بر اعلام مراجع دولتی، در حال حاضر بیش از 74میلیون ایرانی ماهانه یارانه نقدی 45500 تومانی دریافت می‌کنند که به این معنی است که ماهانه دولت حدود 3.4هزار میلیارد تومان پول نقد تحت عنوان یارانه نقدی ماهیانه به اقتصاد کشور تزریق می‌کند.
2- با تصویب کمک عیدانه نظام به مردم نیز وفق محاسبات فوق مبلغ 5.2هزار میلیارد تومان نیز در این قالب به اقتصاد کشور تزریق می‌شود.
3- اگر تعداد کارکنان عیدی گیرنده از دولت را در حالت خوش‌بینانه 2.8میلیون نفر و بازنشستگان کشوری نیز حدود 1میلیون نفر باشند، با ضرب عدد 3.8میلیون نفر در مبلغ عددی عیدی امسال دولت(402,500هزار تومان) با عدد 1.529هزار میلیارد تومان مواجه می‌شویم که بایستی دولت اعتبار ریالی آن را تامین کرده و به‌حساب کارکنان خود واریز کند.
